«Бәйтеректі»  біз салғанбыз!..»

«Имсталькон» акционерлік қоғамының бас директоры, «Құрмет» орденінің иегері Михаил РЕЗУНОВПЕН әңгіме Желегін жамылып, желмен жарысып өскен Астананың сұлулық сәні мен бетінің әрі – «Бәйтерек». Астанаға алғаш атбасын  бұрған қонақ қаланың бас мұнарасынан айналаға көз шалып, төңіректегі дүбірге бір сәт құлақ түріп, елтитіні бар. Алдымен, әрине, Президенттің Ақордасына зер салады! Үкімет Үйі, Парламент Сенаты мен Мәжілісінің ғимараттары, Тәуелсіздік сарайы, Бейбітшілік және келісім сарайы Есіл өзеніне салынған көпір, «Астана-Арена» жабық футбол алаңы,  Назарбаев Университет, концерт залы, теннис корты, Халықаралық әуежай... көз жеткен жердегі сәнді ғимараттар осылайша тізбектеледі.  Әрине, жас қаланың бұдан басқа да көкпен таласқан, салтанаты жарасқан ғимараттары баршылық. Алайда, жоғарыда біз тізімін жасаған ғимараттардың қабырғасын сом темірден қалап, уығын қадаған бір мекеме бар. Оның  аты-жөні «Имсталькон» деп аталады. Бас офисі  Алматыда жайғасқан. – Михаил Михайлович, алдымен оқырманға өзіңіз бас­қарып отыр­ған мекеменің «Имс­талькон» ата­луының мәнін тү­сіндіріп беріңізші? – Оның ешқандай да мемлекет­тік құпиясы жоқ, «Имсталькон» – «Металл құрылғыларын жасау мен құрастыру» деген ұзын сөздің қысқартылған түрі. Акцио­нерлік қоғам 1991 жылы отау тікті. 1956 жылы негізін «Каз­сталь­конструкция» құрастыру тресі болып құрған мекеме, уақыт өте өзінің атауын да өзгертіп отырған. Осы орайда кәсіпорынның заман ағымына қарай тез түлеп, қайта құрылған кезі – Қазақстан Магниткасының жаңғыру кезе­ңімен байланысты екенін айта кеткен абзал деп ойлаймын. Қазіргі таңда республика бо­йын­ша біздің 6 металл құры­л­ғыларын жасайтын зауытымыз, 20 құрастыру бөлімшеміз, бір жобалау институты мен құрастыру зертханамыз бар. Дәл бүгінге дейін Отан игілігі үшін 6,5 миллион тонна металл құрылғыларын жасап шығарғанымыз – тарихи шындық. – Металл бұйымдарын құ­растырып құрылыс салу Қазақ­станның құрылыс саласына кеш келген тәсіл десе бола ма? – Жоқ. Себебі, Балқаш мыс қорыту комбинаты 1936 жылы салынды емес пе? Оның ғимараты осынау металл бұйымдарын құрас­тыру арқылы салынған. Бәлкім, сіз металл құрылғыларын жасау мен құрастырудың азаматтық құрылыста, мәселен, тұрғын үй салуда пайдалануы хақында айтқыңыз келген шығар? – Бұрынғы кездерде расымен де тұрғын үйлер салуда металл құрыл­ғылар мен те­мір бұйым­дары пайда­ла­ныл­мағаны рас қой? – Рас айтасыз, өйткені бұрынғы кезде металл елімізде стратегиялық маңызы бар материал болып саналды. Алматы қаласы зілзала қаупі бар өңірде жатқанымен де, тұрғын үйлері кірпіштен, бетонға арматуралар қосу арқылы ғана салынды. Сол заманның өзінде Жапония 5 қабаттан жоғары салынатын үйлерге қауіпсіздігі үшін міндетті түрде металл қаң­қала­рын пайдаланды. Қазір Абай даңғы­лымен орталыққа қарай келе жат­қаныңызда, оң жағыңызда – Жаро­ков көшесі мен Гагарин даңғы­лының ортасындағы аумақ­қа зер салыңызшы, көкпен талас­қан көп қабатты зәулім үйлер кеше­ні сіз айтып отырған металл құрыл­ғы­ларынан құрастырылып салынды. – Қала жұрты мұны көптен байқап та жүр. Сәні өзгеше тұр­ғын үй ғимараттарын сіздің «Им­сталь­кон» салып жатыр. Солай емес пе? – Иә, Тәуелсіздік алған жылдары біздің елімізге шетелден құры­лыс компаниялары көптеп келе бастады. Әсіресе, түрік компания­лары биік-биік тұрғын үйлер салуды бірінші болып бастады. Біз­дің байқағанымыз, олар металл бұйым­дарымен құрастырып салуға онша­лықты құлықты бол­май шықты. Міне, біздің металл құрылғыларын азамат­тық құры­лысқа оңтайлап, соның ішін­де тұрғын үй салуға пайдалана бас­­та­ғанымыз да сол кезеңмен дөп келеді. Кеңес Одағы құлаған соң рес­публикадағы Ауыр құрылыс, Ауыл шаруашылығы құрылысы, Жол құры­­­лысы министрліктері мен «Алматы­­­құрылыс» бас басқармасын қосқанда барлығы 15-ке жуық трест бар еді, бәрі тарап кетті. Міне, сол кезде жағ­дайдың тым ауырлығына қарама­с­тан, біз мекеменің негізін сақтап қалдық. Қазіргі таңда рес­публика бойын­ша біздің ұйымда 7500 адам жұмыс істейді. Астана мен Алма­тыны қоспағанның өзінде Өске­менде, Ақтөбеде, Екібастұзда ірі-ірі құрылыс нысандарын салып жатыр­мыз. Бір сөзбен айтқанда, қазір­­гі Қазақ­стандағы металл құрыл­ғыларын жасау мен құрастыру арқы­лы құрылыс салудың 65 пайызы біздің үлесімізде. – Еліміздің жүрегі – Астана туралы әңгімеге оралудың сәті туған секілді. Бас қаламызда қалдырған қолтаңбаларыңыз туралы айтып өтсеңіз. – Бас қаламыздың көркін ашатын негізгі құрылыс ғимарат­­тары­ның барлығында біздің қолтаң­бамыз бар десем, өтірік айтпаймын. Соның ішінде, біз ең алдымен «Бәйтеректі» салғанымызды әрдайым мақтанышпен айтып отырамыз. Ал енді бұлардан тыс қаншама өндірістік нысандар салдық. Олардың қатарында «Қазақстан темір жолы» үшін локомотив жасайтын, электрпойыздар мен «Тальго» вагондарын жасайтын зауыт салуға негізгі кәсіби қызметімізге орай қосалқы мердігер болып атсалыстық. Астанадағы «Сарыарқаның» түбіндегі салынған үлкен көпір де біздің еншіміздегі құрылыс нысаны. – «Имстальконның» Аста­на­­дағы ЭКСПО-2017 құры­лысына қатысудағы үлес сал­мағы қандай? – Жаңа теміржол бекеті құры­лысы үшін барлығы 22 мың тонна металл бұйымдары құрылғыларын дайындадық. Ескі мен жаңа бекет арасындағы аспалы көпірге 7 мың тоннадай металл жұмсадық. «Базис» және «ВІ групп» компанияларымен бірігіп, Көрме павильонын, түріктің «Симбол» фирмасымен Конгресс орталығын салуды бастап жібердік. Жалпы есептегенде, бұл құрылыс ұйымдары арқылы ЭКСПО-2017 ғимараттарын салу үшін ғана біз 17 мың тонна металл құрылғыларын жұмсайды екенбіз. – Әңгімеміздің басында сіз Қазақстан Магниткасының жаңғыру кезін компанияның қайта түлеген тұсы деп айтып қалдыңыз. Сол кезде сіз қандай қызмет атқарып едіңіз? – Мен құрастырушыдан бас­тап, шебер, инженер, бас инженер қызметтерін атқардым. – Елбасы Нұрсұлтан Назар­баев та дәл сол тұста метал­лургияның қазаны қайнаған Теміртаудың түлегі болды ғой, ұшырасқан боларсыздар... – Әрине, бірге отырып дастар­қандас болмағанмен, өндірістік мәсе­лелер бойынша жолымыз сан рет түйіс­ті. Ол кісі ВТУЗ-ды менен екі-үш жыл бұрын бітір­ді. Н.Назарбаев қала­лық партия коми­тетінің хатшысы қыз­ме­тін атқарып жүргенде, мен бас­қар­маның бас инженері едім. Қара­­ғанды облысының хатшысы қыз­ме­тінде жүргенде де өндірістік мәсе­лелерге қатысты әлденеше рет жолыққанбыз. – Сіз, Михаил Михайлович, өзіңіз айтқандай, әсем қала Аста­­­наның «Бәйтеректен» бас­тап қан­шама құрылыс нысан­дары­ның бой көтеруіне күш-жігеріңіз­ді жұм­садыңыз. Аталған әсем қаланың Бас сәулетшісі кім екенін өзіңіз де жақсы білесіз – сіздің темір­тау­лық жерлесіңіз, замандасыңыз Нұр­сұлтан Әбіш­ұлы Назарбаев. Бұл үйлесім­ділікке өз басыңыз азамат ретінде қандай баға берер едіңіз? – Басқасын былай қойғанда, халық үшін ең алдымен керегі – бейбітшілік пен тыныштық, өзара түсіністік пен келісім, тіл табысу! Қазақстанда ол бар. Мұның бәрі де елдегі Бірінші адамның сарқа жұмсаған күш-қуатының жемісі. – Еліміздегі жаппай салынып жатқан құрылыстың хал-ахуалы сіздің сөз өлшемдеріңізбен сал­мақтап-саралап қарағанда, шын мәнінде ғажап! Әрі оған Астана мен Алматы және еліміздің басқа қалаларының бүгінгі келбеті бірден-бір айғақ... – Бүгін Қазақстан мен оның желбіреген Көк Туы әлемнің талай-талай елдеріне жақсы таныс. Бұл Нұрсұлтан Әбішұлының мемлекет құрудағы негізгі саясатының қуаттылығында деп ойлаймын. Оның үстіне тағы бір қосып айтарым, қандай алпауыт шетелдік компаниямен бірлесе жұмыс атқарсақ та, біз сыртымызда ол кісінің тұрғанына, қолдаушымыздың мықтылығына сүйенеміз әрі сенеміз. Сондай сәттерде бойымызда батылдық қасиеттер пайда бола кетеді. Әрине, ол – Нұрсұлтан Әбішұлының арқасы! – Михаил Михайлович, сонау 60-шы жылдары Қазақстанға Бряньскіден комсомолдық жолдамамен келген жас жігіт өмір жолын қайта бастар болса, оған түзетулер мен өзгерістер енгізер ме еді? – Жоқ. Мен осы жүріп өткен жолымды қайтадан қалайтын едім. Өкінішім жоқ. Бала-шағам аяқтанған. Өздерімен өздері. Бәрі де осында, Қазақстанда тұрады. Туған Отанынан алысқа ұзағылары жоқ. Немерелерім де осындағы мектептерде білім алады. Тәрбиелеп өсірген ұрпағым үшін жұрт алдында ешқашан да қызарған емеспін. Өмірдің шынайы мәні де сонда жатқан жоқ па?! – Әңгімеңізге рахмет. Әңгімелескен Талғат СҮЙІНБАЙ, «Егемен Қазақстан». АЛМАТЫ.